NCERT Sanskrit Class 6 Chapter 12 - विमानयानं रचयाम
- samskritasabha
- Dec 21, 2023
- 2 min read
Updated: Jan 23, 2024
CBSE Sanskrit Textbook रुचिरा Ruchira Solutions
NCERT Solutions for Class 6 Sanskrit Chapter 12 विमानयानं रचयाम
Ruchira (रुचिरा) Textbook Questions and answers
Syllabus based on NCERT 2023-24
1 पाठे दत्तं गीतं सस्वरं गायत
2. कोष्ठकान्तर्गतेषु शब्देषु तृतीया-विभक्तिं योजयित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत –
यथा – नभः चन्द्रेण शोभते। (चन्द्र)
(क) सा ............... जलेन मुखं प्रक्षालयति। (विमल)
(ख) राघवः .............विहरति। (विमानयान)
(ग) कण्ठः ............... शोभते। (मौक्तिकहार)
(घ) नभः ............... प्रकाशते। (सूर्य)
(ङ) पर्वतशिखरम् ................... आकर्षकं दृश्यते। (अम्बुदमाला)
उत्तराणि :
(क) विमलेन
(ख) विमानयानेन
(ग) मौक्तिकहारेण
(घ) सूर्येण
(ङ) अम्बुदमालया।
3. भिन्नवर्गस्य पदं चिनुत –
यथा – सूर्यः, चन्द्रः, अम्बुदः, शुक्रः। अम्बुदः
(क) पत्राणि, पुष्पाणि, फलानि, मित्राणि। ...................
(ख) जलचरः, खेचरः, भूचरः, निशाचरः। ...................
(ग) गावः, सिंहाः, कच्छपाः, गजाः। ...................
(घ) मयूराः, चटकाः, शुकाः, मण्डूकाः। ...................
(ङ) पुस्तकालयः, श्यामपट्टः, प्राचार्यः, सौचिकः। ...............
(च) लेखनी, पुस्तिका, अध्यापिका, अजा। ...................
उत्तराणि :
(क) मित्राणि
(ख) निशाचरः
(ग) कच्छपाः
(घ) मण्डूकाः
(ङ) सौचिकः
(च) अजा।
4. प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखत-
(क) के वायुयानं रचयन्ति?
उत्तरम् : राघवः, माधवः, सीता, ललिता च वायुयानं रचयन्ति।
(ख) वायुयानं कीदृशं वृक्षं कीदृशं भवनं च क्रान्त्वा उपरि गच्छति?
उत्तरम् : वायुयानं उन्नतवृक्षं तुङ्गं भवनं च क्रान्त्वा उपरि गच्छति।
(ग) वयं कीदृशं सोपानं रचयाम?
उत्तरम् : वयं हिमवन्तं सोपानं रचयाम।
(घ) वयं कस्मिन् लोके प्रविशाम?
उत्तरम् : वयं चन्दिरलोकं प्रविशाम।
(ङ) आकाशे काः चित्वा मौक्तिकहारं रचयाम?
उत्तरम् : वयं आकाशे विविधाः सुन्दरताराः चित्वा मौक्तिकहारं रचयाम।
(च) केषां गृहेषु हर्ष जनयाम?
उत्तरम् : वयं दु:खित-पीडित-कृषिकजनानां गृहेषु हर्ष जनयाम।
5. विलोमपदानि योजयत –
उन्नतः – पृथिव्याम्
गगने – असुन्दरः
सुन्दरः – अवनतः
चित्वा – शोकः
दु:खी – विकीर्य
हर्षः – सुखी
उत्तराणि
उन्नतः – अवनतः
गगने – पृथिव्याम्
सुन्दरः – असुन्दरः
चित्वा – विकीर्य
दुःखी – सुखी
हर्षः – शोकः
6. समुचितैः पदैः रिक्तस्थानानि पूरयत।
विभक्तिः एकवचनम् द्विवचनम् बहुवचनम्
प्रथमा - भानुः भानू .............
द्वितीया - ............. गुरू गुरून्
तृतीया - ............. पशुभ्याम् .............
चतुर्थी - साधवे ............. साधुभ्यः
पञ्चमी - वटोः ............. वटुभ्यः
षष्ठी - विभोः ............. विभूनाम्
सप्तमी - शिशौ ............. शिशुषु
सम्बोधनम् - हे विष्णो ! हे विष्णू ! हे विष्णवः !
उत्तराणि :
एकवचनम् द्विवचनम् बहुवचनम्
प्रथमा - भानुः भानू भानवः
द्वितीया - गुरुम् गुरू गुरून्
तृतीया - पशुना पशुभ्याम् पशुभिः
चतुर्थी - साधवे साधुभ्याम् साधुभ्यः
पञ्चमी - वटोः वटुभ्याम् वटुभ्यः
षष्ठी - विभोः विभ्वोः विभूनाम्
सप्तमी - शिशौ शिश्वोः शिशुषु
सम्बोधनम् - हे विष्णो ! हे विष्णू ! हे विष्णवः !
7. पर्याय-पदानि योजयत –
गगने – जलदः
विमले – निशाकरः
चन्द्रः – आकाशे
सूर्यः – निर्मले
अम्बुदः – दिवाकरः
उत्तरम् :
गगने – आकाशे
विमले – निर्मले
चन्द्रः – निशाकरः
सूर्यः – दिवाकरः
अम्बुदः – जलदः
Commentaires